at Erasmus Huis in Jakarta, Indonesia from 21 October 2023 until January 2024
Masa depan Batik is the latest exhibition by Dutch artist and batik researcher Sabine Bolk. Bolk’s Batik journey started in 2009 at the same moment that Batik became the official UNESCO intangible heritage of Indonesia. Now after 14 years Bolk reflects on her journey to Batik and the journey of Batik. The work of different batik makers and their perseverance to keep this craft alive and future proof is showcased in this exhibition next to Bolk’s own work in the field of art, research and in close collaborations with researchers, batikmakers and artists.
Grand opening 21 October at 19.30h
Come meet the pembatiks that made the batiks featured in the exhibition;
Mbak Nurul Maslahah (Batang) Ibu Ramini of KUB Srikandi (desa Jeruk) Ibu Umriyah (Batang) Mbak Eka of Lumintu Batik (Lasem) Ibu Siti (Batang) Ibu Widianti Widjaja of Oey Soe Tjoen (Pekalongan)
Pasar Batikon22 October from 10 am – 14pm with Batik Fashionshow
Talk & workshop research in Dutch databases by Sabine Bolk on 23 October at the Erasmus Huis library
Batikworkshop in collaboration with Museum Tekstil & Pembatik from the exhibition on 4 & 25 November
‘Paper sarong’ workshop for children by Sabine Bolk on 18 November
Artist Nidi Kusmaya will update the colours in our Natural Dye Lab in the exhibition – first blue on 21 October, other dates will be annouched soon
Dit jaar zal de Batik Stand wederom aanwezig zijn op de Tong Tong Fair. In de Grand Pasar kun je daar handgemaakte batikdoeken meegebracht door Sabine Bolk en duurzame batikkleding van de kledinglables Guave en Atelier Istimewa vinden.
Guave is een fair fashion kledinglabel dat zich inzet voor het behoud van het batik ambacht. We werken samen met verschillende batik makers op Java en combineren batik met duurzaam geweven stoffen uit Nederland in unieke collecties.
Atelier Istimewa laat zich inspireren door de Indonesische spiritualiteit, cultuur en wijsheden. ambacht. Iedere kimono van Istimewa is een eerbetoon aan het ambacht van batik, en alle diepere lagen daaronder. Met Istimewa wilt Alessa een poort zijn naar de Indonesische mystiek, voor de moderne vrouw hier.
Sabine Bolk is een kunstenaar en batikonderzoeker. Sinds 2009 houdt ze een blog bij ‘The journey to batik’ en organiseert zij verschillende projecten rondom het erfgoed Batik.
Batik Spreekuur
Laurens Tan en Sabine Bolk bekijken Batik tijdens het spreekuur, TTF 2022. Photo door Hans Kleijn
Wil je meer weten over jouw bewaarde batiks? Sabine Bolk houdt dit jaar op 4 dagen Batik spreekuur, op 2, 3, 5 & 6 september van 15 tot 16u (uitloop mogelijk tot 17u). Neem maximaal 3 batiks mee en Sabine vertelt je meer over hun geschiedenis en betekenis.
Op 5 & 6 september zal Laurens Tan, tevens batik onderzoeker, die vorig jaar een van de gasten was op het Batik eiland ook aanwezig zijn.
Programma
Batik is erkend als officieel erfgoed van Indonesië en staat sinds 2009 op de Unesco- lijst van immaterieel cultureel erfgoed. Sabine Bolk reisde in datzelfde jaar voor het eerst naar Indonesië en raakte in de ban van het erfgoed. In een lezing op zondag 3 september om 18u presenteert ze haar ‘reis naar batik’ van de afgelopen 14 jaar: een blik op de geschiedenis én de toekomst van batik.
De betekenis van de witte kebaya, projectlancering op 7 september
De kebaya is genomineerd als Unesco erfgoed. Een bijzondere variant is de witte kebaya, typerend voor het voormalige Nederlands-Indië, maar nooit onderzocht. De witte kebaya, het ondergeschoven kindje in het bekende duo sarong & kebaya, verdient het om voor het voetlicht te worden gehaald, te bestudeerd en met een groot publiek te worden gedeeld. Schrijfster Dido Michielsen en batik onderzoeker Sabine Bolk lanceren hun project ‘De betekenis van de witte kebaya’ bij de Tong Tong Fair op 7 september. Heeft u een witte kebaya of foto’s van dragers, neem het mee en deel uw verhaal met Sabine en Dido in het kebaya spreekuur van 15u tot 17u. Lees meer over de zoektocht naar witte kebaya’s > hier
Ook zullen Dido en Sabine op 7 september om 20.30u hun project toelichten tijdens een presentatie
Hoeveel kebaya’s/kebaja’s had jouw (voor)moeder? En waren die allemaal wit? Misschien heb je er nog eentje of meer liggen, in de kamferkist of linnenkast. En wie weet wil je die door ons, Sabine Bolk en Dido Michielsen, laten bekijken en het bijbehorende verhaal aan ons vertellen. En misschien heb je er zelfs foto’s bij waarop diezelfde kebaya wordt gedragen!
Wij, Sabine Bolk, kunstenaar en batik onderzoeker, en Dido Michielsen, schrijfster, vinden dat van het duo sarong&kebaya, de laatste nogal een ondergeschoven kindje is. Er is weinig tot geen onderzoek naar gedaan, terwijl het kledingstuk notabene genomineerd is als UNESCO immaterieel erfgoed. Bovendien lijkt het alsof de witte kebaya in het voormalige Nederlands- Indië voornamelijk werd gedragen door (Indo-)Europeanen en vrouwen die zich in hun kringen begaven. Daarom vroegen we ons af: heeft de kleur wit in dit geval een extra, wellicht koloniale, betekenis? En dat leidde weer tot andere vragen, zoals:
Was het dragen van de witte kebaya strikt verbonden met de bovenlaag van de samenleving?
Werd de witte kebaya ook op de Molukken en op Papoea Nieuw-Guinea gedragen?
Speelde religie een rol bij de keuze voor de witte kebaya?
Hoe is de ‘traditie’ van de witte kebaya dragen ontstaan? Kan er ook een praktische reden zijn voor het dragen van wit, omdat het verkoelend zou zijn en zweetplekken minder toont?
Zat er verschil in materiaalgebruik en wat kunnen we daar nog meer over te weten komen?
Wanneer verdween de witte kebaya uit het straatbeeld en wat betekende dit?
Heeft de witte kebaya nog altijd een koloniale connotatie of kan ze gewoon worden gedragen?
Kortom: vertellen de witte kebaya’s een eigen verhaal dat kan worden doorgegeven?
De basis voor ons onderzoek is een tiental witte exemplaren uit Dido’s collectie. Maar we zijn ook enorm benieuwd naar wat jullie kebaya’s ons kunnen vertellen. Daarom nodigen we je uit om contact met ons op te nemen als je denkt te kunnen helpen het raadsel van de witte kebaya te ontrafelen.
Het resultaat van ons onderzoek presenteren we op de Tong Tong Fair 2024.
Legien Warsosemito-Schenk & Stijn Schenk reached out to me asking if I wanted to design, or create, a batik inspired motif for their event. The event held on 17 June 2023 is part of a series organized by them, Jessica Warsosemito & Monique Koosman ~ in which Javanese(-Surinamese) women from different generations come together and reflect on the impact of colonial history. For 17 June the focus was on sexuality and the view on sexuality and I was asked to translate this theme ~ which consist of many different elements ~ into a pattern.
Through talking with Legien, about symbols, colours & what it means for her and the room she wants to create for Javanese women, I soon got an idea on how the repeating of the pattern had to look like. It had to be a circle, a close space, to represent a safe space, but at the same time it had to move outward, in a ritme that goes with the flow, to grow & learn in your own pace. In the center ~ on request ~ the Mamuli. The Mamuli originates from the Indonesian island Sumba, it has a shape which represents the female genitalia, symbolizing the woman as the giver of life. Around it I placed different animals who have a symbolic connection with sexuality, but also with movement & growth. In a short talk during the event I explained a little more on this. It was really nice to get this invite, feel honoured. I had to make in a bit of a rush, but I am very happy with the result & all the nice responses I got on it during the event.
On 18 november 2023 there will be another event at Bibliotheek Zuidplein in Rotterdam~ open to everyone ~ reflecting on the gatherings and presenting the (art)works that were made to complement the events.
So excited to finally share this. In the making since I started my position as a Research Associate at Research Center for Material Culture (RCE) in 2019. To research and re-tell the story on batik entrepreneur Carolina Josephina von Franquemont, it was important to use all tools available to look into the myth & the legend, especially that of ‘Prankemon green’.
With the help and expertise of Art Proaño Gaibor of Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed the green (and other dye colours) found in batiks attributed to Von Franquemont could be put under a microscope. Pretty much exactly that we did. With just 2 mm of a thread many different things can be research; what dyes were used, synthetic or natural ingredients, what natural ingredients aka plants were used, traces of wax or oils can be found, metals & carbon traces.Which was also done by photographing the batiks in different light filters.
The process was long. It took me about 6 months to get approval to actually do the research, then more months passed before the actually samples were taken and then more months of processing the data before the report was done. But now it is officially here: Carolina Josephina von Franquemont (1817-1867) Prankemon green : research into the chemical composition of organic dyes in 19th century sarongs.
“The recipe for this green color was allegedly a secret that was lost after Von Franquemont’s death. The conducted research is to determine what Prankemon green is made of and to attribute the colour to the workshop or debunk dyestuff myths surrounding its creation. Studies of five cotton batik sarongs (collection: NMvW Leiden and World Museum Rotterdam) show that all the colors were made from natural dyes, most likely locally sourced {…} On the basis of the results there are strong indications that the investigated batiks were all made in different dyeing workshops.”
Via bibliotheek@cultureelerfgoed.nl you can request the report D2021-082 digitally. It is not yet accessible online, but hopefully it will be soon. The report is in English.
My two world stories for the National Museum of World Cultures on Batik got published. One focusses on the making: Worldwide loved and worn but how is Batik made with many photos by me on the making process, next to great images & batiks from the National Museum of World Cultures collection. And the other part is on the wearer of Batik; Wearing Batik is showing who you are. Both are in Dutch, but I included many wonderful images, so go check it out!
The speaker who will be participating in the webinar called “Developments in Batik history in the 19th century, imitations and other influences from abroad” is Sabine Bolk (1984).
Sabine Bolk is a Dutch artist and Batik researcher. She keeps a blog, ‘Journey to Batik’, since 2009 on which she writes about her travels to Java, her research on Batik and much more. She is currently researching the development of Javanese Batik in the 19th century with a focus on the makers and the wearers.
Watch back my talk now. My talk is in English and gets translated in Burmese during the talk
Webinar | Indonesia and the Amsterdam School #4: batik
In this Webinar series, Museum het Schip joins forces with Heritage hands-on, Pusat Dokumentasi Arsitektur, and Yayasan Museum Arsitektur Indonesia to explore these relations by inviting heritage experts, historians, architects, curators, and artists.
This Webinar is about the application of batik in Indonesia as a heritage practice and its application in the late-colonial period by Dutch artists, including those of the Amsterdam School movement. How do the Dutch and Indonesians nowadays look upon the debate on artistic freedom versus the appropriation of a visual language and techniques from another culture?
Business card art by me Business card design by Martijn Bekker I Karakter design Batik by Miss Nurul Maslahah
After sharing the business card I got to design for historian Suze Zijlstra, Indonesian food chef & cookbook author Maureen Tan contacted me she would like me to make hers also. Maureen shared with me what elements she would like in the design, the colours and meaning behind it for her. I know what kind of Batiks she likes and had an image in my mind right away. After sending a sketch, which honestly didn’t do my idea justice, I got a green light from her. It was great to make again custom business card art.
The base of the design is a Pagi-Sore, day and night, which representing duality, the light and the dark, like two sides of a story. One side is more food related, the green side, with a cobek and ulekan {mortar & pestle}. The isen-isen, filling motifs, are also food related; beras wutah {scattered rice}, aseman {tamarinde leaves} & lombakan. The other side, the blue side, is the family side, with references to Maureen Tan’s parents who inspired her, guided her and keep guiding her on her journey. Next to the business card, a bookmark was made to accompany Maureen Tan’s new cookbook ‘JAVA’.
After I designed it, Maureen asked if we could turn it in an actual Batik too. Miss Nurul of Batik Tulis Batang was happy to except this challenge and created this amazing slendang in full Batik Tulis from my design. What a stunning work, it is perfect and colours are so good. How wonderful we could make these custom Artworks for Maureen Tan within a few months.
Demystifying Batik Belanda Developments in Batik history in the 19th century, imitations, and other influences from abroad Talk by Sabine Bolk Saturday, 17 September 2022, 3pm – 4:30 pm Ngee Ann Auditorium, Asian Civilisations Museum
In the 19th century many things happened within batik. The demand for batik grew rapidly after the end of the Dutch East India Company, which brought a stop to the import of Indian textiles. Batik turned out to be a useful technique to imitate patterns of the Indian cloths that were worn throughout the archipelago. The interest in batik also grew outside of the former Dutch East Indies (now Indonesia). In Europe, batik was bought by collectors to be shown in museums and at colonial exhibitions. Cotton-printing factories started producing copies – imitation batiks – to be shipped back to Indonesia, where they came be be called “batik Belanda”. In response to these imitations, the batik cap (stamped batik) market blossomed on Java. The batik cap could easily compete with these Dutch imitations, leaving the European cotton-printers baffled as to why their cheap, mass-produced imitations (the earliest fast fashion, you might call them) would not sell.
It was not only the batik cap industry that flourished at this time. Batik tulis (hand-drawn) was made in the finest quality at the end of the 19th century. The European cotton companies shipped printed textiles and also fine woven blank cotton cloths. These machine woven cottons, combined with the Javanese canting, made it possible for the batik makers to create much more detailed batiks at the end of the 19th century.
After this short inspiring global history, Bolk will dive further into what the European influence on Javanese batik actually was, how it has been misinterpreted by European scholars in the past, and how we can right some colonial wrongs.
Groups-photo in our Batik Stand with Romée Mulder (Guave), me, Sandra Niessen (our batikexpert-guest) & Myrthe Groot (Guave) during the TTF in 2019
Terug van nooit weggeweest, De Batik Stand! Na onze editie in 2019, stond er op de planning dat de Batik Stand bij de eerst volgende Tong Tong Fair in Den Haag nog groter, mooier en uitgebreider zou zijn. De afgelopen twee jaar brachten we de Batik Stand al digitaal en ook verscheen vorig jaar het magazine BATIK!-> koop het hier https://stichtingtongtong.nl/batik-glossy. Maar nu kunnen we elkaar eindelijk weer ontmoeten in de echte Batik Stand.
We hebben een mooi Batik programma voor jullie op het Batik-Eiland tijdens de Tong Tong Fair.
In onze Batik Stand ontvangen we dagelijks gasten die Batik onderzoeken, maken of op een andere manier er mee bezig zijn. De brand Guave van Romée Mulder en Myrthe Groot heeft alle dagen een shop volop Batik items en een upcycle atelier. Breng een kledingstuk mee en laat er een stukje Batik op aan brengen door Guave. Ook dit jaar kunnen weer eigen batiks meegenomen worden naar het spreekuur. Dit kan elke dag bij Sabine Bolk. Sabine heeft ook een leeshoek samengesteld waar je in allerlei batikboeken kunt duiken.
Naast De Batik Stand is er ook op het Batik-eiland de expositie ‘Batik maakt de man’ waarin de dracht van batikbroek naar blouse wordt uitgelicht en toegelicht.
{check voor wijzigingen & actuele tijden het krijtbord in de Batik Stand}
Donderdag 1 september van 15u – 17u Pris Roos en Yulia Pattopang van het Project Batik X Liliawati
Project Batik X Liliawati is een project over de zoektocht naar de identiteit van de Bahasa Indonesia sprekende mensen in Nederland EN de liefde voor batik, de klederdracht van nationaal erfgoed. Het project is in samenwerking met Pris Roos, Yulia Pattopang en Sabine Bolk.
Het handboek “Seni Kerajinan: Batik Indonesia” is geschreven in 1973 in Bahasa Indonesia en gaat over de geschiedenis en ontwikkeling van het ambacht batik in Indonesië per regio. Er is nog geen vertaling van het boek en in plaats van het te laten vertalen door één vertaler, willen wij het boek ontrafelen en vertalen samen met u en 199 andere Bahasa Indonesia sprekende mensen. Met deze gezamenlijke vertaling onderzoeken we wie we zijn en waar wij vandaan komen.
Pris en Yulia zullen het project delen tijdens de TTF en vertalers werven.
Vrijdag 2 september van 13u – 15u Sandra Niessen
Dr. Sandra Niessen werkt voornamelijk met textiel van de Batak gemeenschap in Noord-Sumatra, maar verdiept zich ook in de historie van Batik. Meest recentelijk, deed ze onderzoek naar de bekende batikentrepreneur uit Yogyakarta, Wilhelmina Frederika van Lawick van Pabst, waarvan een eeuw geleden een dozijn hoge kwaliteit batiks gekocht werden door King Chulalongkorn of Siam. Haar onderzoek werd gepubliceerd in de catalogus van Queen Sirikit Museum of Textiles ‘A Royal Treasure: The Javanese Batik Collection of King Chulalongkorn of Siam’ onder de titel ‘The Untold Story of the Batik Workshop of Wilhelmina Frederika van Lawick van Pabst’ in 2019.
Ontmoet Sandra in onze stand en kom de publicatie lezen in de Batik leeshoek.
Zaterdag 3 september van 13u – 15u Shuen-Li Spirit
Batikkunstenaar Shuen-Li Spirit is geboren in Singapore en heeft roots in Indonesië en China. Ze woont sinds 2016 in Nederland. Via YouTube deelt zij het maken van batik. Ook geeft ze workshops aan kinderen en volwassen. Recentelijk is haar werk geselecteerd voor de voorpagina van de jaarkalender voor 2023 van het Batik Gilde (UK).
Shuen-Li maakte voor het magazine BATIK! een Batik DIY en zal in de stand haar batikkunst tonen.
Maureen Tan is kok, geeft kookworkshops en schrijft kookboeken. Maureen groeide op met de Indonesische keuken. Met haar kookschool Anak Bungsu, wat ‘tweede kind’ betekent, leert Maureen iedereen authentiek Indonesisch koken. Zo eert ze niet alleen de Indonesische keuken, maar ook de recepten die haar moeder haar in vele kookschriftjes naliet. Dit jaar verscheen het boek ‘JAVA’, het tweede boek na het succesvolle ‘De Bijbel van de Indonesische Keuken’ uit 2019. Aan het eerste boek werkte Sabine Bolk mee en voorzag het boek van Indonesisch textiel per streek en sambal.
Maureen zal een uur bij de stand aanwezig zijn om haar boeken te signeren.
Zondag 4 september van 13u -15u Alessa Joseph van de brand Istimewa
Tevens de gehele dag is er een pop-up shop van Istimewa in de Batik Stand
Op 4 september is er ook een modeshow met Guave & Istimewa om 17.45u op het Tong-Tong podium
Het concept van Istimewa ontstond in 2019 tijdens een persoonlijke reis door Indonesië waarin het idee van ‘thuiskomen’ opnieuw werd gedefinieerd door oprichter Alessa Joseph. Haar roots vinden was een belangrijk onderdeel daarvan. Na haar terugkomst, realiseerde ze dat je maar op een plek echt thuiskomt Iwaar je volledig jezelf kan zijn. Dit wordt vaak vergeten. Daarom is het de missie van Istimewa om met hun producten te inspireren en verbinding te maken met vrouwen die hun eigen reis maken tot ‘thuiskomen’. De meeste items worden gemaakt in een klein naaiatelier in Jakarta (ID). De ontwerpen worden gemaakt in het Istimewa atelier in Utrecht.
Ontmoet Alessa in onze stand, er zal de gehele dag een pop-up shop van Istimewa en om 17.45u is er een modeshow van Guave & Istimewa op het Tong-Tong podium.
Arlene Dwiasti is een Indonesische textiel designer en onderzoeker, die Textile Craft studeerde bij het Bandung Institute of Technology (ITB) en haar master in het Tourism, Culture & Society programma van de Erasmus University Rotterdam behaalde in 2022.
Haar ervaring in de textielwereld bestaat voornamelijk uit samen werkingen met lokale ambachtslieden, die haar inspireerde om meer de connectie te maken tussen mensen, culturen en kunst. Haar passie om te onderzoeken hoe de geschiedenis onze huidige samenleving gevormd heeft deed haar de stap maken naar cultuurwetenschappen.
Arlene ’s onderzoek in Nederland met de ‘Unraveling Batik Belanda: Understanding Colonial Cultural Heritage in Dutch Society via Co-Creation Experience of Creative Tourism Practice’ werd deels gedaan in samenwerking met Sabine Bolk. Ontmoet Arlene in de stand en leer meer over de uitkomsten van haar onderzoek.
Dinsdag 6 September van 13u – 15u Laurens Tan
Laurens Tan is een verzamelaar van Indonesisch textiel en onderzoek batik voor zijn thesis voor zijn Master of Art, Art Sciences aan de Catholic University of Louvain (UCLouvain).
Laurens zal batik mee nemen uit zijn eigen verzameling en meer over zijn onderzoek delen.
Woensdag 7 september van 14u – 15u Dido Michielsen
Dido Michielsen is een journaliste en schrijfster van diverse non-fictie boeken. Ze schreef voor veel Nederlandstalige titels, van kwaliteitskranten tot en met damesglossy’s, over de meest gevarieerde onderwerpen. Op 3 september 2019 is haar debuutroman verschenen: Lichter dan ik, geïnspireerd op het leven van haar betovergrootmoeder en talloze inheemse vrouwen in voormalig Nederlands-Indië. Op dit moment rond ze haar tweede roman af waarin haar familie en Batik wederom een rol spelen.
Ontmoet Dido in onze stand en bekijk ook enkele batiks van haar familie die ze mee brengt.
Donderdag 8 september van 13u tot 15u Suzanne Liem
Suzanne Liem is documentair fotograaf, onder andere bekend van haar fotoserie over de Weduwen van Rawagede, publicaties in Trouw van haar serie over de (klein)kinderen van personen die een rol speelden in de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië. Op 7 september presenteert zij op de Tong Tong Fair haar nieuwste fotoboek Lain Sayang Lain, vier generaties Molukkers in Nederland. Afgelopen maanden was zij in Indonesië om te werken aan een aantal projecten, waaronder een project over Chinezen in Indonesië. Omdat haar Chinese oma in Ambarawa, op midden Java geboren is, ging zij daar naartoe om te zien of haar oma en haar familie daar sporen hebben achtergelaten. De moeder van haar oma ontwierp batikmotieven en maakte batik doeken. De productie werd gedaan in de batikkerij van haar man, de overgrootvader van Suzanne. In die tijd, 100 jaar geleden, was de batik-industrie in Ambarawa groot: acht Chinese batikkerijen maakten daar unieke motieven, beïnvloed door de werken die elders op midden Java werden gemaakt en door Chinese en andere buitenlandse invloeden vanuit de noordelijke kuststreken op Java. Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog verdwenen de Chinezen en dus ook de batikkerijen uit Ambarawa. Derry Aditya uit Ambarawa las hierover en besloot onderzoek te doen naar de originele batik motieven en kunstenaar Mafud Fauzi maakt handmatig kains met de hervonden originele motieven, waarvan een aantal bekend is bij het Tropenmuseum. In Ambarawa is de laatste jaren een community van jonge mensen ontstaan die de batik-industrie in Ambarawa nieuw leven inblaast, met de oude motieven als basis. Met elkaar willen ze leren over deze industrie omdat er nog veel onbekend is. Suzanne nam een aantal doeken mee uit Ambarawa, die zij zal laten zien, alsmede de doeken waarvan zij denkt dat ze door haar overgrootmoeder zijn gemaakt. Als gast van de Batik stand introduceert zij de ‘Batik Patron Ambarawa Community’ op de Tong Tong Fair.
On 18 March 2020 the news came in that this years Tong Tong Fair (TTF) would be postponed to be held from 3 till 13 September 2020. On 5 April however the news came that TTF will not be held this year. I sincerely hope this wonderful event can take place next year and that we, me & Guave, can be there with our ‘Batik Stand 2.0.’.
Behind the scenes together with the TTF organisation we are working on a very nice, big Batik program, so let’s hope we can stand for Batik together in 2021!
In het voorjaar werd ik gecontacteerd of ik mee wilde werken aan een DIY gebaseerd op Batik in aanloop naar de 15 augustus herdenking. Ik heb, na wat bedenktijd, de DIY gemaakt, met een printbare doe-it-het-zelf-handleiding en een video door Gado Gado Productions. Nu komen er ook twee workshops aan onder begeleiding van mij , op 3 augustus bij Muzee en op 15 augustus bij het Nationaal Theater! De workshops zijn voor iedereen toegankelijk zijn! Onderaan meer info & links waar aan te melden. De DIY kan individueel, maar juist ook in groepsverband, dus doe mee met jouw vrienden of familie!
Zelf aan de slag!
DIY batik | hoe maak ik een papieren sarong
Papieren sarong
Het maken van echte batik duurt dagen en is een ingewikkeld proces. Het effect van een echte batik kunnen we op papier na maken met een paar simpele elementen: kraftliner of bruin inpakpapier, vetkrijt zonder kleur en ecoline of waterverf. In Indonesië werken vaak meerdere mensen aan een batikdoek. De papieren sarongs maken wij om die reden ook in kleine groepen van twee of drie mensen.
Batik is een uitsparingstechniek waarbij met hete was patronen worden gecreëerd op stof. De techniek batik is sinds 2009 UNESCO immaterieel erfgoed van Indonesië. Batik is een im- materieel erfgoed, omdat het meer is dan alleen een techniek. De motieven en kleuren die gebruikt worden in batik hebben een betekenis en hiermee kan zowel de maker als de drager een betekenis uitdragen. Om kennis te maken met de patroonwereld van batik, gebruiken we niet de moeilijke techniek van hete was op stof. Maar laten we ons wel inspireren door de verhalen en betekenis achter de motieven om onze eigen sarongs op papier te creëren.
Jill & Yorick aan de slag tijdens het maken van de DIY video
Patronen maken
De patronen in batik vertellen samen met het kleurgebruik iets over de afkomst van de doeken, de maker en de drager. Denk na over welke motieven jullie willen gaan maken. Je kan je laten inspireren door je omgeving of achtergrond. Of misschien wil je wel iemand herdenken? Je kan individueel patronen maken en samen laten komen op de sarong, of een patroon maken waarin juist alles gecombineerd wordt. Een patroon kan bestaan uit bestaande symbolen, maar je kunt deze ook zelf maken. Patronen creëer je door herhaling. Je kunt ervoor kiezen om één of meerdere figuren groot te tekenen, maar als je deze kleiner maakt en herhaalt krijg je vanzelf een patroon. Batikmakers halen inspiratie uit hun directe omgeving, uit alles wat om hen heen groeit en bloeit, maar ook uit verhalen, rituelen en hun geloof. Ook zijn voor batikmakers de motieven belangrijk die gemaakt werden door hun voorouders. Vroeger werd het maken van batik doorgegeven van moeder op dochter. Nu nog steeds geven batikkerijen patronen door binnen de familie
This workshop is a collaborative project of PPI Rotterdam and INYS, to promote intercultural heritage between Indonesia and the Netherlands. Batik is valued as a great medium and an introduction for those who are still curious about this particular textile tradition. Join us in learning and creating batik during the sunny day of May!
Event Timing: Saturday, 14th May 2022. 10.00 – 16.30 CEST Spoke person: Sabine Bolk – Batik Researcher Event Address: Embassy of the Republic Indonesia. Tobias Asserlaan 8, 2517 KC Den Haag
Registration is open until May 10th, 2022. We are open to the public from all nationalities, with only 20 capacities! The event will be held in English. However, Sabine will gladly help you in Dutch as well! Registration fee: € 12.00/person (including material and snacks)
Please fill out the following form and pay the registration fee to confirm your participation at the batik workshop. By registering you confirm that you will be able to participate and be present at the venue throughout the course of the event. Register here: https://tinyurl.com/BWregistrationform
Two years ago, in 2020, historian and author Suze Zijlstra asked me if I knew someone to design her business card. She wanted something maybe with batik and referring to her research & upcoming book ‘De Voormoeders’. I sayed I would love to do it . When we had our first lockdown I started designing her card. A year later her card was printed and in September 2021 her book was published. Since up till now Suze did not had many opportunities to hand out the card, I thought it would be nice to share the card, the inspiration & her book in a Batik Consultation video.
We talk in depth about one of Suze’s ancestors, Tan Kim Njo, and the batiks that she wore. And how those batiks inspired the business card I designed for Suze.
Now online on Youtube with Dutch & English subtitles:
Batik Consultation with Suze Zijlstra, historian and author of the book ‘De Voormoeders’ that was published last year. We talk in depth about one of Suze’s ancestors, Tan Kim Njo, and the batiks that she wore. And how those batiks inspired the business card I designed for Suze.
Books in the video:
‘De Voormoeders – Een verborgen Nederlands-Indische familiegeschiedenis’ by Suze Zijlstra (2021) ‘Batik Klasik – Classical batik’ by Drs. Hamzuri (1981) ‘Gedragen doeken – verhalen in batik’ by Liesje de Leeuw (2016) ‘Batik – Traditional textiles of Indonesia from the Rudolf Smend & Donald Harper Collections’ (2015)
Photo credits for photos/images used in the video:
Photos made available by Suze Zijlstra Photos from the UB Leiden/KITLV collection:KITLV 4525 & KITLV 54280 Photo from Tropenmuseum TM-60033564 Photos of Batik, also styled with kebaya, special thank you to John Ang
‘An overview of Peranakan batik in Dutch museums’ Artist and batik researcher Sabine Bolk (1984) will guide us through the batik collections in the Netherlands, and talk about the batik produced today by the Peranakan Chinese community in Java. She will show us where and how to find batiks made by Peranakan Chinese batik entrepreneurs in the past, and takes us on her ‘journey to batik’ to meet some of the current producers in Java.
Real or fake? That’s the question in Misleiden – Fakes from art and science. Stroll offline and online past more than twenty objects from nine Leiden collections that put you on the wrong track. On display from 17 December at Museum De Lakenhal and via digital platform Things That Talk. Do you dare to believe your eyes?
Whether an art object is real or fake is not always easy to say. Sometimes the desire for an object to be real takes over: then a researcher or enthusiast may have struck gold. We want something to be real, even if we can hardly believe our eyes.
SPECIAL FORGERIES
What are counterfeiters’ motivations for doing what they do? And if an object is indistinguishable from the real thing, isn’t it a work of art in itself? These questions are central to the exhibition Misleiden, with which Leiden institutions offer a look behind the scenes of researchers and curators. The exhibition includes, for example, a stingray disguised as a dragon, a forged relief tile and a very cleverly copied eye.
COLLABORATIONS
The exhibition is a special collaboration of nine Leiden institutions: the objects come from the collections of Museum De Lakenhal, het Rijksmuseum van Oudheden, Rijksmuseum Boerhaave, Naturalis, Museum van Volkenkunde and Japan Museum SieboldHuis. There are also contributions from Leiden University Library, het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO) en Erfgoed Leiden en Omstreken. The collaborative project is an initiative of Alexander Mouret of the annual conference Brave New World and Fresco Sam-Sin of the digital platform Things That Talk, who is also a guest curator of the physical exhibition.
For the exhibition I was invited to be one of the storytellers. I share about the Leidsche Katoenmaatschappij and the imitations, the fake batiks, they made for the Southeast Asian market. On 17 December the exhibition starts at De Lakenhal with a display on this story & online you can read my story in full here thingsthattalk.net
Echt of nep? Die vraag staat centraal bij Misleiden – Fakes uit kunst en wetenschap. Wandel offline én online langs ruim twintig objecten uit negen Leidse collecties die je op het verkeerde been zetten. Vanaf 17 december te zien bij Museum De Lakenhal en via het digitale platform Things That Talk. Durf jij je ogen te geloven?
Of een kunstobject echt is of nep, valt niet altijd even gemakkelijk te zeggen. Soms neemt de wens dat een voorwerp echt is de overhand: dan heeft een onderzoeker of liefhebber misschien wel goud in handen. We willen maar al te graag dat iets echt is, zelfs als we onze ogen bijna niet kunnen geloven.
BIJZONDERE VERVALSINGEN
Wat zijn de beweegredenen van vervalsers om te doen wat ze doen? En als een object niet van echt te onderscheiden is, is het dan niet een kunstwerk op zich? Die vragen staan centraal in de tentoonstelling Misleiden, waarmee Leidse instellingen een kijkje in de keuken van onderzoekers en conservatoren bieden. Zo zijn in de tentoonstelling bijvoorbeeld een als draak vermomde rog, een vervalste reliëftegel en een wel heel knap nagemaakt oog te bewonderen.
SAMENWERKINGEN
De tentoonstelling is een bijzondere samenwerking van negen Leidse instellingen: de objecten komen uit de collecties van onder andere Museum De Lakenhal, het Rijksmuseum van Oudheden, Rijksmuseum Boerhaave, Naturalis Biodiversity Center, Museum Volkenkunde en Japanmuseum SieboldHuis. Ook zijn er bijdragen uit de Leidse Universiteitsbibliotheek, het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO) en Erfgoed Leiden en Omstreken. Het samenwerkingsproject is een initiatief van Alexander Mouret van de jaarlijkse conferentie Brave New World en Fresco Sam-Sin van het digitale platform Things That Talk, tevens gastcurator van de fysieke tentoonstelling.
Boek ‘Misleiden – Schatten van verwarring’
Auteur: Fresco Sam-Sin & Alexander Mouret Fotografie: Cees de Jonge
Pas op: de objecten in dit boek zijn vals en verwarrend. Negen Leidse collecties laten zien waarom misleiding de moeite waard is. Voor ons, omdat het knappe objecten met fascinerende verhalen heeft opgeleverd. Maar ook voor misleiders zelf, die er soms goed geld aan hebben verdiend.
Tussen de objecten vind je misleidingen als een eeuwenoud draakje, een Romeinse propagandistische badkamertegel en – jawel – een zeemeermin. Daarnaast bevat Misleiden essays van specialisten over beroemde en beruchte gevallen van fake en verwarring. Eén ding is zeker: na dit boek laat je je niet meer zo makkelijk voor de gek houden.
My first international English publication of an article is out now! The Textiles Asia Journal was happy to add a shorter version of the three articles I wrote in Dutch on the Elie van Rijckevorsel collection at the Wereldmuseum in Rotterdam (NL).
With the great title, suggested by my research supervisor Francine Brinkgreve, Interpreting Batik from the Van Rijckevorsel Collection, the article can be read in the September issue of the Textiles Asia Journal.
You can order a copy through www.textilesasia.com or send me an email to request the PDF
De noodzaak van duurzaam produceren en hergebruik van grondstoffen wordt steeds duidelijker, ook in de wereld van textiel. Kopen en dragen van vintage en tweedehands kleding is geen teken van armoede meer, maar is een statement geworden. Onderzoek binnen museumcollecties laat zien dat duurzaamheid en hergebruik bij textiel van alle tijden is: de meeste stukken blijken eindeloos vermaakt en gerepareerd. Er is een groeiende belangstelling voor huishoudelijk textiel en technieken als damast weven en (goud)borduren. Textiele ambachten worden opnieuw gewaardeerd. Onder de noemer Revival van textiel wordt in dit nummer van Studies in Textiel aan deze ontwikkelingen aandacht geschonken. Meer over mijn bedrage ‘Batik, tien jaar immaterieel erfgoed van Indonesië’ hieronder.
Batik, tien jaar immaterieel erfgoed van Indonesië Sabine Bolk
In 2009 ondernam Sabine Bolk haar eerste ‘Reis naar batik’. Als net afgestudeerd beeldend kunstenaar zocht ze naar een manier om diepere betekenis te geven aan haar gebruik van, en liefde voor, patronen. Batik leren maken leek de oplossing te zijn, dus vertrok ze in 2009 voor een maand naar Java. Batik was op 2 oktober net immaterieel UNESCO erfgoed geworden, maar hoe ging het eigenlijk met deze traditie? Wat ze aantrof was een industrie ver verwijderd van het romantische beeld dat er in Nederland van heerst. Terug in Nederland realiseerde Sabine zich dat ze niet zelf een pembatik wilde worden: het zijn de verhalen, de patroonleer en de historie van batik die haar fascineren. Ze ging verder met haar blog en volgde de ontwikkeling van batik als beschermd erfgoed. Nu, tien jaar later, staat batik als ambacht helaas nog steeds onder druk. Gelukkig geeft de nieuwe generatie hoop! Er zijn nieuwe batikmakers die de traditie van het maken voortzetten. En er zijn nieuwe dragers, onderzoekers, ontwerpers, kunstenaars en andere batikfans, overal ter wereld, die batik verzamelen, tot mode maken en promoten.
Leden ontvangen een exemplaar in de week van 21 juni 2021. Niet-leden kunnen exemplaren via mail bestellen o.v.v. SiT 11 Revival van textiel. Meer info op https://www.textielcommissie.nl/sit-11
On Sunday 25 April 2021 19:00 Jakarta Time (UTC+7) Shishani, Erasmushuis Jakarta and Beyond Walls will launch the Storytelling concertfilm SHISHANI & SISTERHOOD followed by an Artist Talk hosted by Nancy Jouwe.
For SHISHANI & SISTERHOOD singer-songwriter and musicologist Shishani Vranckx dives into the various art forms in Indonesia, Java, Sumatra, the Moluccas and Papua and creates a personal interpretation of the works that inspires her with the help of her team of female artists. Shishani brings together a diverse line-up of multi-disciplinary performers centralizing female artists. With: spoken word artist Tieka Masfar, tifa Tiga Batang Rumah, musician Wulan Dumatubun, dancer Asih Sungkono, batik expert Sabine Bolk and bass player Jaimie van Hek. SHISHANI & SISTERHOOD is a storytelling concertfilm by Shishani Vranckx in collab with Erasmushuis Jakarta, Beyond Walls and Waargebeurd.music.
For the SIPA festival we performed ‘Shishani & Sisterhood’ through a livestream on 9 October 2021 from the Melkweg in Amsterdam (NL). Watch our performance back online!
On 22 April from 19h till 20.30h I gave a presentation for Stichting Hibiscus for their online Cultural Month. This year the focus is on ‘Batik Lasem’. In my talk I take you through my journey to Batik of the last 12 years. As special guests Romée Mulder and Myrthe Groot of Guave made an appearance to share their first Batik journey and we revealed more on our collaboration for their new collection!
